Plan Zrównoważonej Mobilności Miejskiej (PZMM), po angielsku Sustainable Urban Mobility Plan (SUMP), to strategia długoterminowa, która ma na celu poprawę funkcjonowania transportu publicznego i innych rodzajów mobilności na danym obszarze. W ramach prac nad takim dokumentem, przedstawiciele samorządów oraz mieszkańcy biorą udział we wspólnej identyfikacji problemów związanych z przemieszczaniem się i razem opracowują rozwiązania, które później zostaną wdrożone w formie realnych inwestycji i innych działań o różnym charakterze.
Powstający Plan Zrównoważonej Mobilności Miejskiej dla Zielonogórsko-Nowosolskiego Obszaru Funkcjonalnego (ZNOF) obejmuje teren ośmiu gmin: Miasta Zielona Góra, Miasta Nowa Sól, Sulechowa, Czerwieńska, Nowogrodu Bobrzańskiego, Otynia, Świdnicy i Zaboru. Te jednostki samorządu terytorialnego są wzajemnie powiązane w sferze ekonomicznej, transportowej, gospodarczej, administracyjnej, czy kulturowej. Mieszkańcy tych terenów codziennie odbywają podróże do miejsc pracy, nauki i w innych celach. Duża część z nich obejmuje przemieszczenia do największych ośrodków miejskich Obszaru – Zielonej Góry, Nowej Soli, czy Sulechowa. Dlatego też Plan Zrównoważonej Mobilności Miejskiej dla ZNOF obejmować będzie całość tego terenu i stanowić będzie narzędzie do kreowania dalszej współpracy jednostek samorządu terytorialnego w celu poprawy sytuacji mobilnościowej w Obszarze.
Celem stworzenia Planu jest wskazanie i wdrożenie działań, które do 2030 i 2040 r. zmienią oblicze mobilności na terenie ZNOF. Samorządy powinny pracować na rzecz zrównoważonej mobilności w Zielonogórsko-Nowosolskim Obszarze Funkcjonalnym. Priorytet powinien mieć rozwój alternatywnych wobec samochodu sposobów transportu, takich jak transport kolejowy, autobusowy, rowerowy i pieszy.
W podejściu przyjętym w Planie, dotyczącym planowania mobilności, uwaga nie zostanie poświęcona wyłącznie kwestiom transportowym, ale również zagadnieniom urbanistycznym. Dokument wskaże na przykład, jakimi zasadami kierować się w tworzeniu nowej zabudowy, tak aby zapewnić nowym mieszkańcom dogodne warunki podróży, a jednocześnie nie szkodzić środowisku naturalnemu.
JAK WYGLĄDAJĄ PRACE NAD PLANEM?
Sposób prac nad Planem Zrównoważonej Mobilności Miejskiej różni się od tego przyjętego dla klasycznych planów transportowych, które zazwyczaj skupiają się wyłącznie na kwestiach komunikacyjnych i są ograniczone do obszaru pojedynczego miasta lub gminy.
W przeciwieństwie do wielu innych rodzajów dokumentów strategicznych, przygotowanie Planu Zrównoważonej Mobilności Miejskiej zakłada jego realizację w bezpośredniej współpracy z różnymi grupami interesariuszy: mieszkańcami, samorządowcami, przedstawicielami przewoźników i zarządców infrastruktury, reprezentantami stowarzyszeń i organizacji społecznych, czy pracodawcami. Idea PZMM zakłada wspólne wypracowanie działań planowanych do realizacji w długim horyzoncie czasowym. Ich wdrożenie ma zapewnić mieszkańcom wygodny dostęp do celów podróży i usług, poprawić bezpieczeństwo, zredukować zanieczyszczenia powietrza oraz emisję gazów cieplarnianych i hałasu, a także zużycie energii. Realizacja Planu zapewni również zwiększenie wydajności i efektywności kosztowej transportu osób oraz towarów.
Prace nad Planem Zrównoważonej Mobilności Miejskiej dla ZNOF rozpoczęły się pod koniec 2022 r. Wybrany w drodze przetargu Wykonawca na podstawie przeprowadzonych badań i analiz eksperckich stworzył Diagnozę sytuacji mobilnościowej w Obszarze. W trakcie prac nad tym dokumentem przeprowadzono m.in. sondę internetową (tzw. badania CAWI) dotyczącą sposobów przemieszczania się mieszkańców ZNOF, w której udział wzięło ponad 4,5 tys. respondentów. Zrealizowano także pogłębione wywiady grupowe (tzw. badania jakościowe FGI) na zbiorze 137 osób. Równolegle organizowane są spotkania konsultacyjne w poszczególnych ośrodkach Zielonogórsko-Nowosolskiego Obszaru Funkcjonalnego, podczas których mieszkańcy przedstawiają swoje pomysły, uwagi i opinie na temat proponowanych rozwiązań dotyczących sytuacji mobilnościowej. Prace nad Planem Zrównoważonej Mobilności Miejskiej dla ZNOF zakończą się jesienią 2023 r.
Chcesz zaangażować się w stworzenie Planu? Śledź stronę internetową lub profil w mediach społecznościowych swojego Urzędu Gminy. Pojawiać się tam będą informacje o datach i tematyce kolejnych spotkań konsultacyjnych.
DLACZEGO POWSTANIE PLANU JEST WAŻNE?
Zgodnie z regulacjami i kierunkami działań przyjętymi przez Unię Europejską, stoimy przed ogromnymi wyzwaniami dotyczącymi konieczności redukcji emisji gazów cieplarnianych, w tym przede wszystkim dwutlenku węgla. Jednym z głównych emitentów jest transport – w UE w 2019 r. ¼ całkowitej emisji CO2 pochodziło z tego sektora, z czego za aż niemal 72% tego wolumenu odpowiedzialny był transport drogowy. Z tego względu samorządy powinny skupiać się na rozwoju i promocji form przemieszczania mniej szkodliwych dla środowiska naturalnego niż motoryzacja indywidualna – transportu publicznego, rowerowego, czy ruchu pieszego. PZMM wskazuje drogę i działania, jakie należy w tym celu podjąć w nadchodzących latach.
Plan dotyczy wszystkich mieszkańców gmin ZNOF – w zakresie np. częstotliwości kursowania autobusów miejskich i lokalnych, możliwych sposobów poprawy dostępności transportu kolejowego, wytycznych w zakresie budowy chodników i dróg dla rowerów, czy bezpiecznych przejść dla pieszych w obszarach wiejskich. Dokument wskaże też niezbędne działania, które pozwolą zmniejszyć negatywny wpływ ruchu samochodów ciężarowych na miejscowości, czy zintegrować różne środki transportu pasażerskiego na całym Obszarze.
Plany zrównoważonej mobilności miejskiej są wspierane przez Komisję Europejską, a ich opracowanie i wdrażanie będzie jednym z warunków otrzymania dofinansowania z UE na inwestycje związane z szeroko pojmowaną mobilnością.
